Hermesdorfprijzen voor Heleen de Coninck en Bas Stunnenberg
Klimaatwetenschapper Heleen de Coninck en neuroloog in opleiding Bas Stunnenberg ontvingen maandag 6 januari de Hermesdorfprijs. De Hermesdorfprijzen gaan elk jaar naar een senior onderzoeker en een jonge wetenschapper van de Radboud Universiteit en/of Radboudumc die met hun onderzoek een belangrijke maatschappelijke impact hebben gehad.
Klimaatdebat en IPCC-rapport
Heleen de Coninck ontvangt de Hermesdorfprijs 2019 voor haar aanhoudende en onvermoeibare inzet voor en bijdragen aan het debat over klimaatverandering.
Ze was een van de hoofdauteurs va het in 2018 verschenen IPCC-rapport en is sindsdien een belangrijke stem in het klimaatdebat. Samen met collega’s van dit wetenschappelijke panel onderzocht ze duizenden wetenschappelijke publicaties. Conclusie: binnen twintig jaar moeten er drastische maatregelen genomen worden om onder de 1,5 graad temperatuurstijging te blijven. Vanuit Zuid-Korea – waar de 195 landen die lid zijn van het IPCC moesten instemmen met de beleidssamenvatting - stond ze media te woord: van BBC World tot Die Welt en het NOS journaal. Sindsdien is De Coninck een belangrijke stem in klimaatdebat. Daarbij is ze in staat gebleken om een balans te vinden tussen het activisme van de milieubeweging en de rationele cijfers van de wetenschap. Afgelopen maand was ze weer volop in het nieuws naar aanleiding van de klimaattop in Madrid.
De jury roemt De Coninck omdat zij de discussie over haar vakgebied niet uit de weg gaat, terwijl dat vakgebied nogal wat weerstand op roept in de politiek en in de samenleving. Zo maakte ze een opiniestuk over CO2-heffing, debatteerde met de Amerikaanse ecoloog Stephan Pacala, werkte ze mee aan een uitzending van Medialogica over verwarring in het klimaatdebat en informeerde ze de Tweede Kamer over het klimaatrapport. Op 10 maart 2019 sprak zij tienduizenden demonstranten toe op de Dam tijdens de klimaatmars. Een ingekorte versie van haar toespraak verscheen in Trouw: ‘De wereld verandert snel, ook Nederland zal nooit meer hetzelfde zijn. Maar we hebben nog een keuze.’
Debat over te dure geneesmiddelen
Vanuit zijn werk als neuroloog en promovendus van de afdelingen Neurologie en Health Evidence in het Radboudumc is Bas Stunnenberg intensief betrokken bij de dagelijkse zorg en onderzoek naar de optimale behandeling van patiënten met erfelijke spierstijfheid (myotonie), een ziekte van de spier waarbij een genetisch foutje zorgt voor klachten van stijve of zwakke spieren.
Stunnenberg ontdekte dat het geneesmiddel mexilitine, een oud middel dat werkt tegen hartritmestoornissen, ook helpt om de spieren van patiënten met de zeldzame spierziekte niet-dystrofe myotonie normaal te laten ontspannen. Probleem is nu dat een fabrikant de rechten voor dit middel heeft verkregen via toekenning van een zogenaamde ‘weesgeneesmiddelstatus’ en plannen heeft de prijs te vertwintigvoudigen (van 4000 naar 80.000 euro per patiënt, per jaar).
Stunnenberg heeft daarop het maatschappelijk debat over te dure geneesmiddelen aangezwengeld. Hij vindt het onaanvaardbaar dat het geneesmiddel nu door de exorbitante prijsstelling niet meer vergoed dreigt te worden, terwijl het om exact hetzelfde medicijn gaat. Hij pleit voor herziening van de weesgeneesmiddelenstatus waarbij de kosten van een geneesmiddel voortaan worden gekoppeld aan de toelating op de markt. Volgens de jury een belangrijk signaal. Recent nam Bas het op tegen de macht van de farmaceuten in het TV-programma Kassa (november) en in de Volkskrant.
- Hermesdorfprijs